Duurzaamheid gedefinieerd
Duurzaamheid is meer een concept dan iets heel concreets. Een duidelijk definitie is daarom heel belangrijk, want alleen dan kan er gepoogd worden om de duurzaamheid te beoordelen (en ook dat is grijs en niet zwart-wit). Duurzaam heeft volgens het woordenboek twee betekenissen:
- Duurzaam als in een proces, waarbij bedoeld wordt dat het permanent kan worden toegepast, omdat het de aarde niet uitput.
- Duurzaam in de zin van de levensduur. Iets wat niet verslijt en lang meegaat.
Beide definities zijn op deze wiki van toepassing, hoewel de eerste definitie de belangrijkste is, impliceert de tweede door middel van een langere levensduur ook meer duurzaamheid in de zin van de eerste definitie. De meest gangbare en misschien wel meest elegante definitie van duurzaamheid komt echter van de commissie Brundtland.
VN-commissie Brundtland[bewerken]
De meest gangbare definitie van duurzame ontwikkeling volgens de VN-commissie Brundtland oftewel de "World Commission on Environment and Development" (WCED). Zij brachten in 1987 het rapport "Our Common Future" uit wat de tot nu toe meest populaire definitie van duurzaamheid heeft voortgebracht:
"ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen"[1]
Uit deze definitie volgen dus twee criteria waaraan iets moet voldoen om duurzaam te zijn:
- Er moet voldaan worden aan de behoefte van de huidige generatie
- Dit moet op een dusdanige manier gebeuren dat dit de mogelijkheid van een toekomstige generatie hiertoe niet in gevaar brengt
Voorbeelden[bewerken]
Hier een aantal voorbeelden hoe men de definitie van duurzaamheid kan toepassen.
- Stroom opwekken met fossiele brandstoffen is niet duurzaam. Het voorziet weliswaar in de behoefte van de mens naar (criteria 1), maar zal door de eindigheid van de fossiele brandstoffen en de zeer grote behoefte aan elektriciteit ervoor zorgen dat de fossiele brandstoffen op raken, waarmee we de beschikbaarheid voor toekomstige generaties beperken.
- Stroom opwekken met zonnepanelen is al veel duurzamer. Het voorziet in de behoefte aan elektriciteit (criteria 1). Daarnaast zijn de grondstoffen die gebruikt worden tijdens de levensduur van een zonnepaneel recyclebaar en in overvloed beschikbaar op aarde. Het is dus theoretisch mogelijk om duurzaam zonnestroom op te wekken. Hierbij moet wel gedurende de gehele levensduur goed in de gaten gehouden worden dat alles goed verloopt en er niet iets mis gaat wat het weer niet duurzaam maakt.
- Duurzame houtkap is duurzaam, omdat het voorziet in onze behoefte aan hout (criteria 1) en omdat het hout op een dusdanige manier gekapt wordt dat
- a) er niet meer bomen uit het bos gehaald worden dan er terug groeien en het bos in dezelfde kwaliteit blijft bestaan, zodat er ook in de toekomst herhaaldelijk tot oneindig kan worden gekapt zonder dit aan te tasten.
- b) het bos binnen afzienbare tijd terug kan groeien voor gebruik door toekomstige generaties, zonder dat hierbij een functie buiten de houtproductie van het bos geschaad wordt.
Duurzaamheid meten[bewerken]
Het is moeilijk om te zeggen dat iets echt duurzaam is of juist niet. Het is een schaal waarin het één duurzamer is dan het ander. Dit maakt het echter moeilijk om duurzaamheid mee te wegen in beslissingen. Er zijn daarom ook methoden ontwikkeld om de duurzaamheid van producten te meten. De belangrijkste hiervan is de levenscyclusanalyse welke probeert alle effecten van producten tijdens de productie-, gebruik- en afdankfase in kaart te brengen. Een simpele voorbeeld hiervan is een goed geïsoleerd huis tegenover een niet geïsoleerd huis. Een geïsoleerd huis kost meer materiaal om te bouwen dan een niet geïsoleerd huis. De bouwfase is dus meer milieubelastend. De isolatie zorgt echter tijdens de gebruiksfase voor een sterk gereduceerd verbruik aan brandstof voor verwarming, waardoor het geïsoleerde huis uiteindelijk toch véél duurzamer is dan het niet geïsoleerde huis.
Er zijn naast de levenscyclusanalyse een heel scala aan keurmerken, zoals bijvoorbeeld het Cradle to Cradle-, Max Havelaar of Eko keurmerk. Deze kunnen u ook helpen bij het maken van een duurzame keuze, maar informeer uzelf eerst goed over de betekenis van deze keurmerken voor u hier waarde aan hecht!
